مضمون آیات، روایات و سیره معصومین(ع) و اولیای الهی به مراقبه از تمام حواس و توجه و تنبه نسبت به همه جوارح در عمل به روزه، توصیه و تاکید شده است.
*روزه چشم و گوش
قال الصادق علیه السلام:
اذا صمت فلیصم سمعك و بصرك و شعرك و جلدك.
امام صادق علیه السلام فرمود:
آنگاه كه روزه مىگیرى باید چشم، گوش، مو، پوست تو هم روزه‌دار باشند.«یعنى از گناهان پرهیز كند.»
الكافى ج 4 ص 87، ح 1
جان و جهان، یک مجموعه یکپارچه و سیستم یگانه است و تنها با این رویکرد یگانگی و توحیدی است که می‌توان در مسیر ایمان و راه اسلام حرکت نمود وبه مقصد و مقصود نهایی رسید.
وقتی یک اتومبیل در مسیر جاده حرکت می کند، بایستی تمام اجزاء ماشین در یک مسیر مشخص حرکت کند و از بی‌نظم بودن حرکت‌ها و سوگیری های متعددد خودداری شود و الا ممکن نیست که این خودرو بتواند به یک مقصد معلوم و مشخص، برسد.
حرکت در مسیر جاده نیازمند حرکت همه بخش‌ها و قسمت‌های ماشین به صورت هماهنگ و با دستور گرفتن از یک مرکز فکری مشخص است، تا بتواند سمت گیری واحدی را برمبنای یک خواست معین، از پیش تعیین شده، به مرحله اجرا درآورد، جان و جهان آدمی هم همین گونه است.
اگر قرار است انسان توانایی این را داشته باشد تا در حرکت در مسیر زندگی، خاصه در مواقف و مواضع خطیر و مهم آن، همچون زمینه های عبودیتی و روش‌های بندگی، به نقطه مطلوب برسد، بایستی این هماهنگی و هم آوایی بین بخش‌های مختلف روح و جسم آدمی فراهم و مهیا باشد.
طبق همین اصل نمی شود در ایام روزه داری، دهان و شکم خالی و روزه دار باشد، اما چشم و گوش نه.
در اینجا رنج شکم و عذاب تشنگی، باید با تمرین و مقاومت و انقیاد، همه اعضا و جوارح آدمی تکمیل شود تا روزه دار به معنای حقیقی این عبادت نائل آمده و به مواهب و نعمات آن دست پیدا کند.
در غیر این صورت نمی توان از چنین کسی توقع داشت که به درک حقیقت روزه برسد و توفیقات واقعی و کامل این عمل عبادی را دریابد.
اینکه حضرت در این حدیث شریف و کلام گهربار می فرماید: آنگاه كه روزه مىگیرى باید چشم، گوش، مو و پوست تو هم روزه‌دار باشند، در واقع اشاره به وجه هماهنگی روح و جسم و تکمیل کنندگی و یاری رسانی اعضا و جوارح مختلف آدمی، در رسیدن به نقطه مطلوب بندگی و روزه داری حقیقی دارد.
درست مثل همان رانندگی که اگر یکی از حواس آدمی مثلا چشم یا گوش و یا حتی حس بویایی از کار بیفتد یا دچار غفلت شود، انسان از وضعیت مطلوب و شایسته و بایسته برای یک رانندگی بی خطر خارج می شود و هر لحظه امکان تصادف و ایجاد خطر برای او وجود دارد.
در روزه داری هم، تنها اگر جسم و جان خود روزه‌دار متوجه و مقید به اصول این عمل شریف و مبادی آداب این رسم زیبا و سترگ باشد، می توان توقع داشت که انسان بتواند به درک معانی والا و حقیقی روزه داری نائل آید و از نعمات روحی و بهره های مادی این امر الهی مستفیض گردد.
امید آنکه با توجه و تنبه نسبت به بستر واقعی روزه داری، که همه روح و جسم ما را در بر می گیرد و با رعایت حریم الهی در همه لحظات و همه ارکان و ظرایف زندگیمان، بتوانیم در زمره روزه داران واقعی و کامل درآئیم و سهم خود را از حقیقت روزه و روزه داری در ماه میهمانی خدا برگیریم.
